W obiektywie

Przysłów o grudniu jest co najmniej kilkadziesiąt. Oto niektóre z nich.

Grudzień to miesiąc zawiły, czasem srogi, czasem miły.

Grudzień zimny, śniegiem pokryty, daje rok w zboże obfity.

Suchy grudzień stoi za to, że sucha wiosna i suche lato.

Grudzień jaki, czerwiec taki.

Gdy mróz jest pierwszego grudnia, wyschnie też niejedna w lecie studnia.

Jak Barbara po wodzie, to Boże Narodzenie po lodzie – i odwrotnie.

Czwarty grudzień jaki, cały grudzień taki, piąty grudzień - stycznia czyni znaki, szósty grudzień luty przepowiada, siódmy grudzień nam o marcu gada.

Jak w Wigilię z dachu ciecze, to się zima długo wlecze.

Jak Jan Apostoł ośnieżony, św. Józef już zielony.

Dzień Sylwestrowy pokaże czas lipcowy.

Powstawały przez lata z obserwowania i porównywania nawet kolejnych dni tego miesiąca ze zmianami zachodzącymi w przyrodzie w różnych porach całego roku. Czy są jeszcze aktualne?

Na pewno to jedno: Czy był rok suchy, czy było błoto, nigdy w Sylwestra nie będzie padało złoto.

Jacek Jopowicz

„Wzrok Judyma błądził w zadumaniu po miękkich mchach i biało – zielonych listkach borówek. Każda łodyżka mchu była zbudowana z gwiazdek, świetlistych, jakby z promieni słońca, co zetknąwszy się z ziemią w czułe roślinki się przeistoczyły”.

Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni”

Pojawił się ostatni w tym roku Księżyc w pełni, a nawet w 

„Wspominam często te chwile, gdym jako uczeń gimnazjum biegł na Karczówkę czy Kadzielnię, by stamtąd spoglądać na moje góry” (Z listu S. Żeromskiego do Marii Albrechtowej). Chodził Stefan Żeromski sam, chodził i z kolegami na Karczówkę wiele razy. Może ścieżki swoje wydeptali, miejsca ucztowania w trawie wysiedzieli? Ale wszelkie ich ślady zaginęły, a dzisiaj Stefanowe góry zostały gdzieś za mgłą.

Jacek Jopowicz

Już prawie zima, a we Wrocławiu może kwitną jeszcze róże.

"Alchemia Obrazu" - Zamek Krzyżtopór w Ujeździe - jeden z najpiękniejszych i najbardziej intrygujących zabytków architektury rezydencyjno-obronnej w Polsce. Od wieków fascynuje zarówno badaczy historii, jak i artystów różnych dziedzin. Jego monumentalne ruiny, przeniknięte aurą tajemnicy i legendy, stanowią niezwykłą scenografię dla współczesnych działań twórczych. Otwierając swoje odrestaurowane przestrzenie dla sztuki, Krzyżtopór wpisuje się w pejzaż współczesności - staje się miejscem dialogu pomiędzy przeszłością a teraźniejszością, między materią kamienia a ulotnością artystycznego gestu. 
Wystawa "Alchemia Obrazu" - projekt, który staje się symbolicznym początkiem nowego etapu w działalności artystycznej Krzyżtoporu. Uczestnicy ekspozycji to artyści zrzeszeni w ZPAP Okręgu Kieleckim oraz zaproszeni twórcy. Prezentują pojedyncze, starannie wybrane dzieło, stanowiące indywidualną interpretację tytułowego motywu. To swoista alchemia współczesnych obrazów, zderzenie różnych technik, wrażliwości i estetyk, które w przestrzeni historycznego zamku nabierają nowych znaczeń.

prof. Małgorzata Bielecka

Dnia 20.10.2025 r. komisja konkursowa w składzie:

Sylwia Zacharz – kierownik Muzeum Stefana Żeromskiego

Artur Kubicki – Fotografik, nauczyciel technik fotograficznych

Ewa Traczewska – artystka rzeźbiarka, fotograficzka, nauczyciel, pedagog specjalny

Janusz Kamiński –popularny fotograf Kamyk - głos doradczy.

przeglądając zgłoszone prace fotograficzne 26 autorów — w sumie 72 zdjęcia, przyznała 3 nagrody w kategorii OPEN i dwa wyróżnienia i 3 w kategorii UCZEŃ i jedno wyróżnienie.

Pośród wielu ciekawych fotografii, jury wyłoniło laureatów, którzy najlepiej oddali artystycznie temat konkursu” Żeromski, Żeromszczacy, Żeromszczyzna” i przyznało następujące nagrody i wyróżnienia:

Open

I miejsce – Alicja Obara – Dzieła niezapomniane i Puszcza Jodłowa

II miejsce – Justyna Niebudek – Tryptyk „Rozdarta sosna”, Puszcza Jodłowa” i Kapliczka Żeromskiego w Św. Katarzynie”

III miejsce – Jacek Jopowicz – Karczówka miejsce częstych spacerów Stefana i kolegów

Wyróżnienie – Tatiana Mijas – Zimowa Puszcza Jodłowa- wejście na Łysicę, Nałęczów

Z Karczówki możemy zejść na zachód po dywanach z żółtych i brązowych liści, które spadły z grabów, klonów i buków. A za nią Dalnia z czerwienią jesiennych dębów. Dalej Grabina z kolorowym widokiem poprzez kamieniołom, dolinę Sufragańca i Bobrzy, aż za Piekoszów i Pasmo Zgórskie, aż po horyzont. Pomiędzy wzgórzami brzozy świecą złotem liści i bielą pni. Jeszcze kwitną polne goździki, czerwienią się dzikie jabłka, głogi i róże, tarnina połyskuje niemal czarnym granatem, a nawłoć przybrała kolor biały.

Jacek Jopowicz

Kazimierz Wierzyński  

Litwa jesienna

Chyba tu razem zeszły się wszystkie jesienie,
Sosny w mgle jak w burzanach stanęły faliście
I za ręce się wzięły gałęzie i liście,
Głogi ostre, czerwone i lśniące derenie.
   

Wody wokół rozlane matową platyną
Chłodem wioną i wolno o brzeg swój płyciutki
Uderzają i pluszczą, przynoszą mu łódki
I odchodzą znów cicho, i cicho znów płyną.

Po raz pierwszy Stefan Żeromski odwiedził Zakopane wiosną 1892 roku, w latach 1903-1905, 1908-1909, 1912-1921 mieszkał tam na stałe, ale bywał również w innym czasie. Wynajmował pokoje w różnych pensjonatach i nie można już wszystkich miejsc lub nazw odtworzyć. Wille „Polanka” i „Oleńka”  już nie istnieją. Co do zamieszkiwania pisarza w „Hotelu Warszawskim”, późniejszym pensjonacie „Kresy”, podawane są sprzeczne informacje, zwłaszcza w publikacjach zakopiańskich.

Podczas pierwszego pobytu Żeromski zamieszkał w pensjonacie „Sobczakówka” przy ul. Kościeliskiej, powstałym z rozbudowanej chałupy Gąsieniców – Sobczaków. Obecnie jest to willa „Cicha”, którą znów rozbudował i ozdobił ożeniony z jedną z dwóch sióstr właścicielek artysta malarz Karol Kłosowski. Utworzył tam rodzinne muzeum - Dom Sztuki.

W 1912 r. pisarz mieszkał w „Obrochtówce”. To dzieło Jana Obrochty, współpracownika Stanisława Witkiewicza. Był bratem słynnego muzyka góralskiego Bartusia Obrochty. Po zrabowaniu budynku w czasie okupacji przez Niemców, potem przez komunistów, obecnie willa przy ul. Kraszewskiego należy znów do rodziny rzeczywistych właścicieli i mieści restaurację.